Welcome to your account

Researcher Details
Scientific Papers Abstract Submission

Theme

1st Track

Role/Contribution

Bildiri Sunumu

Research paper Title

Değişik Dönemlere Ait Cami Cephe Özelliklerinin İnsanların Algısal Değerlendirmeleri Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi

Personal Biography

Hatice Derya Arslan, 2018’den beri doçent olarak görev yaptığı NEÜ Mimarlık Bölümü’nün kurucu üyesidir. Dr. Arslan Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora derecelerini Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde sırasıyla 2000, 2003 ve 2010 yıllarında tamamlamıştır. Başlıca araştırma alanları mimari tasarım, mekânsal analiz, mekânın algısal değerlendirilmesi, planlama ve sürdürülebilirliktir. Kemal Yıldırım, 1992 yılında lisans, 1995 yılında yüksek lisans ve 1999 yılında ise doktora eğitimlerini Gazi Üniversitesi’nde tamamladı. 1992-1993 yıllarında Modern Mobilya ve Dekorasyon Ltd. Şti.’de Tasarımcı olarak ve 1993-1994 yıllarında da MOPAŞ- Mob. Üretim ve Paz. AŞ.’de Tasarımcı ve Teknik Sorumlu olarak çalıştı. Gazi Üniversitesi’nde 1995 yılında Araştırma Görevlisi, 2000 yılında Öğretim Görevlisi, 2002 yılında Yardımcı Doçent, 2007 yılında Doçent ve 2013 yılında ise Profesör oldu. Mekânların kullanım sürecinde değerlendirilmesi, iç mekân tasarımı, mobilya tasarımı, çevresel psikoloji ve görsel algılama alanlarında bilimsel çalışmaları olan Yıldırım’ın 100'ün üzerinde ulusal ve uluslararası hakemli makalesi, kongre bildirisi, temel ders kitabı ve 1000’in üzerinde ulusal ve uluslararası bilimsel atıfı ile çok sayıda ulusal ve uluslararası etkin tasarım ödülleri bulunmaktadır.

Paper Abstract

Mimaride 1980’li yıllara kadar yapılan çalışmalar ağırlıklı olarak mekânın yapısal özellikleri üzerine iken, 1980’li yıllardan sonra mekânın insanlar üzerindeki psikolojik etkisi de düşünülerek gündeme getirilmiş ve mekânın fiziksel özelliklerinin insanları nasıl etkilediğine dair çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde mekân algısı ve mekân psikolojisi konusu yaşanılan mekânlarda yapılan işin verimini ve kullanıcı memnuniyetini artırmak için önem arz etmekte ve nitelikli mekân düzenlemeleri üzerine çalışılmaktadır. Yapı karakterinin fiziksel çevre kullanıcılarına en direk olarak sunan bir mimari öge olan cephenin değerlendirilmesi de iç mekân değerlendirmesi kadar önemli bir konudur. Bina cephe görüntüleri ve iç mekân üzerinden sorgulamaların yapıldığı algı çalışmalarının bulgularıyla kullanıcı memnuniyetini artıracak mekânlar tasarlamak mümkün olabilecektir. Mimar; tasarladığı mekânın kullanıcı için önemli olduğunun bilincinde olmalı, tasarımının özünü insanın yaşantısal gerçekliğinden, insan gereksinmelerinden, duyumsamalarından ve alışkanlıklarından almalıdır. Tasarım, kullanıcısına göre anlamlandırıldığı için mimarın, tasarımına vermek istediği mesajı ve oluşturmak istediği imajı tasarımın asıl öznesi olan birey tarafından nasıl algılanacağını yani bireyde oluşan duygusal tepkileri önceden tahmin edebilmesi ve hatta bu imajı da tasarlayabilmesi gerekmektedir. Bu noktada, kullanıcıların istek ve beğenisi doğrultusunda binalar ve mekânlar tasarlayabilmek için algı çalışmalarının önemi her geçen gün artmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye topraklarında bulunan farklı dönemlerde yapılmış (Selçuklu dönemi, Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet dönemi) bazı camilerin tasarım farklılıklarının insanlar tarafından nasıl algılandığı irdelenmiştir. Bu kapsamda, 100 katılımcı, 3 grupta ele alınan 16 farklı cami cephe görsellerini karmaşıklık, beğeni, etkileyicilik ve uyarıcılık değişkenlerini kapsayan anlamsal farklılaşma ölçeği ile değerlendirmiştir. Çalışmada yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi gibi sosyal faktörlerin cami algısında ne ölçüde etken olduğunu saptamak için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Analizlere göre erkek katılımcıların kadınlara göre camilerin algısal değerlendirmesinde daha eleştirel oldukları, orta yaş katılımcıların genç katılımcılara göre daha eleştirel olduğu, eğitim seviyesinin artması da cami değerlendirmesinde seçiciliği artırdığı görülmüştür. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, Osmanlı dönemi camilerinin diğer dönemlere ait camilere göre daha kompleks olduğu görülmüş buna rağmen daha çok beğenilmiş ve etkileyici bulunmuştur.

Paper Abstract file

https://icmamosques.org/wp-content/uploads/2024/08/Ozet-ICMA-2025_a.docx
Photo Submission
Works Documentation

Full Paper Title

Farklı Dönem Cami Cephelerinin “Beğeni ve Temsiliyet” Kavramları Üzerinden Algısal Değerlendirmesi

Full paper

https://icmamosques.org/wp-content/uploads/2025/06/Tam-metin-HDA-KY-ICMA-2025.docx

Reference

Akalın, A., Yıldırım, K., Wilson, C. & Kilicoglu, O. 2009. Architecture and engineering students’ evaluations of house facades: Preference, complexity and impressiveness. Journal of Environmental Psychology, 29(1), 124-132. Akalın, A., Yıldırım, K., Wilson, C. & Saylan, A. 2010. Users’ evaluations of house façades: Preference, complexity and impressiveness. Open House International, 35(1), 57-65. Akalın-Başkaya, A., & Yıldırım, K. 2007. Design of circulation axes in densely-used polyclinic waiting halls. Building and Environment, 42, 1743–1751. Arslan H.D., Ceylan M., 2012. “Judging Primary School Classroom Spaces Via ANN Model” Gazi University Journal of Science, 25, 1. Aydıntan, E. 2001. Yüzey Kaplama Malzemelerinin İç Mekân Algısına Anlamsal Boyutta Etkisi Üzerine Deneysel Bir Çalışma, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon. Başkaya, A., Dinç, P., Aybar, U., Karakaşlı, M. 2003. Mekansal İmaj Üzerine Bir Deneme: Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Eğitim Bloğu Giriş Holü, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 18, No. 2, s. 79-94. Başkaya, A., Yıldırım, K., Muslu, M. S. 2005. Poliklinik Bekleme Alanlarında Fonksiyonel ve Algı-Davranışsal Kalite: Ankara, İbni Sina Hastanesi Polikliniği, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 20, No. 1, s. 53-68. Berlyne, D. E. 1974. Studies in the new experimental aesthetics. New York: Wiley. Biaggio, M. K. & Supplee, K. A. 1983. Dimensions of aesthetic perception. Journal of Psychology, 114, 29-35. Daroff, K., & Rappoport, J. E. 1992. Elements of a typical office facility. In J. E. Rappoport, R. F. Cushman, & K. Daroff (Eds.), Office planning and design desk reference. Wiley Inter-Science. David C., Catherine, Geary/M. 2001. DeSoto Sex Differences in Spatial Abilities Among Adults from the United States and China Evolution and Cognition, 172, 7, 2. Dunn, J. V., Hayes, M. V. 2000. Social Inequality, Population Health, and Housing: A Study of two Vancouver Neighborhoods”, Social Science & Medicine, Vol. 51, No. 4, pp. 563-587. Coluccia, E., Louse, G., 2004. Gender differences in spatial orientation: A review - Journal of environmental psychology. Erdoğan E., Akalın A., Yıldırım K., Erdoğan A., 2010a. Aesthetic Differences between Freshmen and Pre-architects, Gazi University Journal of Science, 23(4):501-509. Erdoğan E., Akalın A., Yıldırım K., Erdoğan A., 2010b. Students’ evaluations of different architectural styles Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 875–881 Evans, G. W. 2003. The Built Environment and Mental Health, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy Medicine, Vol. 80, No. 4, pp. 536-555. Gifford, R. 1980. Judgements of the built environment as a function of individual differences and context. Journal of Man-Environment Relations, 1, 22-31. Gifford, R., Hine D. W., Müler-Clemm, W., Reynolds,nD. J. and Shaw, K. T. 2000. Decoding Modern Architecture: A Lens Model Approach for Understanding the Aesthetic Differences of Architects and Laypersons, Environment and Behavior, Vol. 32, pp. 168-187. Gifford, R., Hine, D. W., Clemm, W. M., Shaw, K. T. 2002. Why Architects and Laypersons Judge Buildings Differently: Cognitive Properties and Physical Bases, Journal of Architectureal and Planning Research, Vol. 19, No. 2, pp. 131-148. Halpern DF., 2013. Sex differences in cognitive abilities, - books.google.com Herzog, T. R., & Gale, T. A. 1996. Preference for urban buildings as a function of age and nature context. Environment and Behavior, 28, 44-72. Holbrook, M., Schindler, R., 1994. “Age, Sex, and Attitude toward the Past as Predictors of Consumers’ Aesthetic Tastes for Cultural Products”, Journal of Marketing Research, Vol. 31, 412-22. İmamoğlu, C 2000. Complexity, preference and familiarity: architecture and nonarchitecture Turkish students’ assessments of traditional and modern house facades. Journal of Environmental Psychology, 20, 5–16. Jones, Catherine M.; Braithwaite, Victoria A.; Healy, Susan D., 2003. The evolution of sex differences in spatial ability. Behavioral Neuroscience, Vol 117(3), 403-411. Joyce, M. L., Lambert, D. R., 1996. “Memories of the Way Stores Were and Retail Store Image”, International Journal of Retail and Distribution Management, Vol. 24, 24-33. Kim J., Dear R., Candido C. Ve Zhang H., Arens E., 2013. Gender differences in office occupant perception of indoor environmental quality, Building and Environment, 70, 245-256. Kobayash, K., Sato, M. 1992. Type Ia Supernova Progenitors, Environmental Effects and Cosmic Supernova Effects, Type Ia Supernova: Theory & Cosmology, pp. 63-89. Küller, R. 2002. The Influence of Light on Circarhythms in Humans, Journal of Physiological Anthropology and Applied Human Science, Vol. 21, pp. 87–91. Küller, R., Ballal, S., Laike, T., Mikellides, M., Tonello, G. 2006. The İmpact of Light and Colour on Psychological Mood: A Cross-Cultural Study of İndoor Work Environments, Ergonomics, Vol. 49, No. 14, pp. 1496- 1507. Michelson, W. 1976. Man and his urban environment. Massachusetts: Addison-Wesley. Nasar, J. L. 1989. Symbolic meaning of house styles. Environment and Behavior, 21, 235-257. Noguchi, H., Sakaguchi, T. 1999. Effect of Illuminance and Color Temperature on Lowering of Physiological Activity, Applied Human Science Vol. 18, No. 4, pp. 117-123. Royse, D.C. 1969. Social inferences via environmental cues. Doctoral dissertation, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge. Şenyiğit Ö., 2010. Biçimsel ve anlamsal ifade aracı olan cephelerin değerlendirilmesine yönelik bir yaklaşım; İstanbul’da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri’ndeki Cephelerin İncelenmesi, Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Stamps, A. E. 2003. Advances in visual diversity and entropy. Environment and Planning B, Planning and Design, 30, 449–463. Stamps, A. E. III, Nasar, J. L., 1997. Design review and public preferences: Effects of geographical location, public consensus, sensation seeking, and architectural styles. Journal of Environmental Psychology, 17(1), 11–32. https://doi.org/10.1006/jevp.1996.0036 Tsunetsugu, Y., Miyazaki, Y., Sato, H. 2005. Visual Effects of İnterior Design in Actual-Size Living Rooms on Physiological Reponses, Building and Environment, Vol. 40, pp. 1341-1346. Wethman, C. 1968. The social meaning of the physical environment. Doctoral dissertation, University of Southern California, Los Angeles. Yamaner, F. 2001. Farklı Fonksiyonlarda Renk Kullanımına İlişkin Yaklaşımların Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. Yıldırım K., Cağatay K., Hidayetoğlu LM., 2015. “The effect of age, gender and education level on customer evaluations of retail furniture store atmospheric attributes” International Journal of Retail & Distribution Management, 43,8,712-726. Yıldırım, K. 2005. Bir Ticari Mekân İmajının Müşteri Karakteristiklerine Bağlı Olarak Farklı Yorumlanması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 20, No. 4, s. 473-481. Yıldırım, K., Cağatay, K. and Hidayetoğlu, M.L., 2015. "The effect of age, gender and education level on customer evaluations of retail furniture store atmospheric attributes", International Journal of Retail & Distribution Management, Vol. 43 Iss: 8. Yıldırım, K., Hidayetoğlu, M. L., Şen, A. 2007. Farklı Mimari Biçimlerdeki Kafe/Pastane Mekanlarının Kullanıcıların Algı-Davranışsal Performansı Üzerine Etkisi, Gazi Üniersitesi Teknik Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt. 10, No. 3, s. 295-301. Zülkadiroğlu D., 2013-., Mimari Cephe Temsillerinin Kullanıcı Algısına Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
Conference Participation

Head Office

The Office Al Fozan Headquarters, Prince Turki Bin Abdul Aziz Street, Corniche Road, P.O.Box 38, Al Khobar 31952, Kingdom of Saudi Arabia

Head Office

The Office Al Fozan Headquarters, Prince Turki Bin Abdul Aziz Street, Corniche Road, P.O.Box 38, Al Khobar 31952, Kingdom of Saudi Arabia

You’re leaving us?

Thank you for the interest in the
international conference on mosque
architecture (ICMA)
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed consequat velit at ante bibendum, in dictum elit dignissim. Integer ac ligula eu quam commodo elementum. Aliquam erat volutpat. Phasellus ut justo vel sapien efficitur cursus. Proin nec leo vel dolor gravida consectetur.
Ut id tortor nec turpis lacinia feugiat. Aliquam erat volutpat. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Vestibulum nec cursus nisl. Integer ut quam ac nulla venenatis iaculis vel vel turpis. Fusce hendrerit arcu at dui euismod, id suscipit justo pulvinar. Nulla facilisi.
لوريم إيبسوم دولور سيت أميت، كونسيكتيتور أديبيسينغ إليت. سد كونسيكوات فيليت أت أنتي بيبندوم، إن ديكتوم إليت ديغنيسيم. إنتيجر أك ليغولا إو كوام كومودو إليمنتوم. أليكوام إيرات فولوتبات. فيسللوس أوت جوستو فيل سابين إيفيسيتور كورسوس. بروين نك ليو فيل دولور جرافيدا كونسيكتيتور. أوت إيد تورتور نيك توربيس لاسينيا فيوغيات. أليكوام إيرات فولوتبات. بيلينتيسكو
لوريم إيبسوم دولور سيت أميت، كونسيكتيتور أديبيسينغ إليت. سد كونسيكوات فيليت أت أنتي بيبندوم، إن ديكتوم إليت ديغنيسيم. إنتيجر أك ليغولا إو كوام كومودو إليمنتوم. أليكوام إيرات فولوتبات. فيسللوس أوت جوستو فيل سابين إيفيسيتور كورسوس. بروين نك ليو فيل دولور جرافيدا كونسيكتيتور. أوت إيد تورتور نيك توربيس لاسينيا فيوغيات. أليكوام إيرات فولوتبات. بيلينتيسكو