1st Track : Evolution of Mosque Architecture through the Ages
Role/Contribution
Yazar: Dilek ÇOBAN
İkinci Yazar: Ferhat PAKDAMAR
Research paper Title
CAMİLERİN AYRILMAZ SU UNSURU ŞADIRVANLARIN MİMARİ GELİŞİMİ VE ABDEST MEKANLARIYLA İLİŞKİSİ
Personal Biography
Dilek (KAĞIT) ÇOBAN, İstanbul Aydın Üniversitesi, Restorasyon bölümünden 2010 yılında önlisans mezunu, Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nden 2015 yılında lisans mezunu olmuştur. Restoratör olduktan sonra ilk olarak restorasyon alanında çeşitli firmaların şantiyelerinde çalışmış, mimar olduktan sonra ise piyasada mimari restorasyon alanında işler yapan teknik ofislerde mimarlık mesleğini icra etmiştir. Halen Gebze Teknik Üniversitesi Mimarlık Anabilim Dalı'nda yüksek lisans yapmaktadır.
Paper Abstract
Bu çalışmada, suyun hayatımızdaki önemi, su mimarisinin vazgeçilmez bir unsuru olan abdest mekanları ile şadırvanların tarihsel gelişimi ve camilerin abdest alma mekanlarının problemleri ele alınmaktadır.
Su, insan yaşamının hem maddi hem de manevi yönlerini derinden etkileyen bir öge olduğundan, özellikle dini ritüellerdeki yeri nedeniyle çeşitli su yapılarının inşa edilmesine yol açmıştır. Su mimarisi olarak cami avlularında yer alan şadırvanlar, çeşitli amaçlar için kullanılan su yapıları olarak, tarih boyunca farklı dönemlerde ve coğrafyalarda değişimlere uğramış, günümüze kadar varlığını sürdürebilmiştir.
Çalışmanın temelinde geçmişten günümüze şadırvanların teknik, mimari gelişimini inceleyerek, modern zamanlarda hangi şekillere evrilip, camilerde ne şekilde yer aldığı konusunun irdelenmesi ve şadırvan ile abdest alma mekanlarının birbiriyle bağlantılarını, farklarını anlaşılır hale getirerek bu yapıların karşılaştığı sorunların belirlenmesi problemleri vardır. Bu bağlamda, şadırvanların ve abdest mahallerinin tarihsel süreci ele alınarak, onların mimari özellikleri ve kullanım amaçları detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Yapılan çalışmada, şadırvanların tarihsel gelişimi beş ana dönemde incelenmiştir: İlk dönemde, suyun basit araçlarla (kırba, tas, ibrik vb.) kullanıldığı ve bir mimari öge olarak şadırvanların henüz ortaya çıkmadığı bir evre yaşanmıştır. İkinci dönemde, suyun bir havuzda biriktirilip abdest almak için kullanıldığı, üçüncü dönemde ise havuz kenarlarına yükseltilmiş duvarlarla suyun akışının sağlandığı görülmektedir. Dördüncü dönemde, suyun musluklardan akıtıldığı sıra musluklar ile abdest şadırvanları ortaya çıkmıştır. Beşinci ve son dönemde ise, modern şadırvanlar ve abdesthaneler, şebeke suyunun tesisatla musluklara ulaştırılması suretiyle inşa edilmeye başlanmıştır.
Modern zamanlarda ise şadırvanların önemi ve işlevselliği bir miktar göz ardı edilmiş, birçok camide ‘şadırvan’ niteliği taşıyacak yapılar tasarıma eklenmemiş, sadece abdest almaya ayrılan alanlar estetikten uzak, yalnızca abdest alma sağlanacak şekilde yapılmıştır. Bu durum, şadırvanların geleneksel estetik ve kültürel değerlerinin yitirilmesine yol açmıştır. Bunun yanı sıra, modern abdest mekanları ergonomi, hijyen ve sürdürülebilirlik açısından da bazı sorunlar barındırmaktadır. Günümüzde şadırvanlar ile abdest mekanları suyun doğru kullanımı, sağlık ve güvenlik koşullarının sağlanması ve farklı kullanıcı gruplarına (kadınlar, yaşlılar, engelliler vb.) uygunluk açısından yeterince tatmin edici değildir. Çalışmada, kullanıcıların karşılaştığı sorunlar tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, bu çalışma, şadırvanların tarihsel gelişimine ve modern ihtiyaçlara uygun yeni tasarımlar geliştirilmesine öncülük ederek, su mimarisi alanında önemli bir katkı sunmaktadır. Şadırvanların belgelenmesi ve incelenmesi sürecinde elde edilen bulgular, gelecekte inşa edilecek şadırvan ve abdest mekanları için bir rehber niteliği taşımaktadır.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed consequat velit at ante bibendum, in dictum elit dignissim. Integer ac ligula eu quam commodo elementum. Aliquam erat volutpat. Phasellus ut justo vel sapien efficitur cursus. Proin nec leo vel dolor gravida consectetur.
Ut id tortor nec turpis lacinia feugiat. Aliquam erat volutpat. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Vestibulum nec cursus nisl. Integer ut quam ac nulla venenatis iaculis vel vel turpis. Fusce hendrerit arcu at dui euismod, id suscipit justo pulvinar. Nulla facilisi.