icma user – 200 - International Conference on Mosque Architecture

Welcome to your account

Researcher Details

Scientific Papers Abstract Submission

Theme

1st Track

Role/Contribution

Yahya MELİKOĞLU sorumlu yazardır. Dr. Yahya MELİKOĞLU ve Prof. Dr. Kutlu SEVİNÇ KAYIHAN olmak üzere iki yazar katkı sunmuştur.

Research paper Title

İnsan Sağlığı ve Konforu İçin Tasarım Yaklaşımı Üzerinden Camilerde Giriş Planlamalarının İncelenmesi

Personal Biography

Selçuk Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nde lisans eğitimimi tamamladım. Dicle Üniversitesi Mimarlık Anabilim Dalı'nda yüksek lisans eğitimimi "Sustainable Lessons Learned from Traditional Dwellings: Traditional Windcatchers of Şanlıurfa" başlıklı tez ile tamamladım. Doktora eğitimimi ise Gebze Teknik Üniversitesi Mimarlık Anabilim Dalı'nda "Approach to the Mosque Problem in Turkey through Sustainable Architecture: The Case of Diyarbakır (1970-2020)" başlıklı tez ile tamamladım. Sürdürülebilir mimarlık, cami mimarisi ve Türkiye'de cami sorunsalı konularında çalışmalar yapmaktayım.

Paper Abstract

Camiler sahip oldukları özgün kullanım şekilleri ve periyotları ile diğer yapı türlerinden ayrışmaktadır. Özellikle cuma, bayram, teravih namazları ve kandil programları gibi toplu kullanımın olduğu zamanlarda çok sayıda kullanıcı aynı anda camiye girip çıkmaktadır. Giriş ve çıkışlarda gözlemlenen sıkışma, ezilme, bekleme vb. sağlık ve konfor sorunları bu alanda yapılan mimari uygulamaların çağdaş bağlamları ile ele alınmasının gerekliliğine dikkat çekmektedir. Bu çalışmada çağdaş dönemde üretilen camilerde giriş uygulamalarına ve bu uygulamaların neden olduğu problemlere odaklanılmaktadır. Mevcut uygulamalar üzerinden elde edilen bulguların, yeni yapılacak camiler için sürdürülebilir tasarım verileri oluşturması amaçlanmaktadır. Literatür araştırmaları ve Diyarbakır örneklemindeki saha çalışması ile elde edilen veriler karşılaştırmalı analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışmada, çağdaş şehirleşmenin etkisi altında gelişen ve günümüz cami mimarisine örnek teşkil eden bir kentsel bölge belirlenerek, bu alanda bulunan tüm camiler (23 cami) incelenmiştir. Araştırma kapsamında yapılan saha çalışması ile örneklem alanındaki camilerin plan krokileri çizilerek “giriş-giriş kapısı- iç mekân-mekân kapasitesi-sirkülasyon” ilişkileri plan düzleminde ifade edilmiştir. Giriş planlamalarındaki genel ve farklı uygulamalar tespit edilerek cami mimarisindeki giriş planlamalarına dair yaklaşımların genel görünümü oluşturulmuştur. Ulaşılan bulgular çağdaş ve sürdürülebilir cami örnekleri ile karşılaştırılarak tartışılmıştır. Araştırma bulguları cami girişlerinin genel olarak kuzey cephesinde planlanan tek kapı ile organize edildiğini göstermektedir. Kuzey cephesinde iki ve üç kapılı harim girişine sahip sınırlı örnekler de mevcuttur. Modern üslup ile ele alınan bir örnekte ise diğer uygulamalardan farklı olarak cami girişinin doğu ve batı olmak üzere iki farklı cephede organize edildiği tespit edilmiştir. Mekân kapasitesi ve plan özelliklerinden bağımsız olarak tek cephede ve tek kapı ile organize edilen cami girişlerinin bu alanda yaşanan sorunların en önemli nedeni olduğu görülmüştür. Çağdaş uygulamalarda ise harim alanı girişlerinin mekân kapasitesi ile bağlantılı olarak çok sayıda kapı ile planlandığı ve toplu kullanımlarda bu kapıların aktif olarak kullanıldığı dikkat çekmiştir. Araştırma sonuçları cami girişlerinin mekân kapasitesi ve sirkülasyon alanları doğrultusunda ele alınmasının gerekliliğini ortaya koymuştur.

Paper Abstract file

Theme

1st Track

Role/Contribution

Yahya MELİKOĞLU sorumlu yazardır. Dr. Yahya MELİKOĞLU ve Prof. Dr. Şevket ALP olmak üzere iki yazar katkı sunmuştur.

Research paper Title

Cami-Peyzaj İlişkisi Üzerine Yapılan Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Personal Biography

Paper Abstract

Cami mimarisi ve peyzajının hem fiziksel hem kültürel hem de sanatsal boyutu bulunmaktadır. Bu nedenle İslam kültürel hafızasının en belirgin unsurlarından biri olarak, tarih boyunca gündelik hayatın algısına hitap eden çeşitli mimari ve estetik yaklaşımlar sergilemiştir. Cami-peyzaj ilişkisi ise, yapının hem fiziksel çevresiyle hem de manevi atmosferiyle bütünleşmesini sağlayan önemli bileşenlerden biridir. Mimarlık ve peyzaj mimarlığı arakesitinde yapılan ve giderek artan çalışmalar da cami-peyzaj ilişkisinin farklı perspektiflerden ele alınmasının önemine dikkat çekmektedir. Bu çalışmada da 2000-2024 yılları arasında cami-peyzaj üzerine yapılan akademik çalışmaların ve küresel eğilimlerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma verileri, Web of Science (WoS) veri tabanından “mosque and landscape” anahtar kelimesi ile yapılan arama ile ulaşılan yayınlardan elde edilmiştir. WoS veri tabanından elde edilen 138 yayın verileri Vosviewer programı kullanılarak görsel haritaları oluşturulmuş ve analiz edilmiştir. Bibliyometrik veriler, dört temel analiz üzerine odaklanılmıştır. İlk olarak, cami-peyzaj ilişkisi üzerine yapılan yayınların zaman içindeki dağılımı incelenmiştir. Bu analiz, araştırma alanının nasıl geliştiğini ve hangi dönemlerde bu konuya ilginin arttığı belirlenmiştir. İkinci olarak, literatürde en çok alıntı yapılan çalışmalar belirlenmiş ve bu çalışmalarda hangi temalara odaklanıldığı incelenmiştir. Bu analiz ile alanın en etkili çalışmaları tespit edilmiş ve bu çalışmaların araştırma gündemini nasıl şekillendirdiği ortaya konmuştur. Üçüncü olarak, cami-peyzaj odaklı en çok yayın yapan, en fazla alıntı alan yazarlar ve kurumların performansları analiz edilmiştir. Performans analizi ile alandaki lider araştırmacıları ve hangi üniversitelerin veya araştırma merkezlerinin bu konuda öne çıktığı ortaya konulmuştur. Son olarak, yayınlarda en sık kullanılan anahtar kelimeler ve öne çıkan temalar belirlenerek alanın genel görünümüne odaklanılmıştır. Araştırma sonucunda cami-peyzaj ilişkisindeki mevcut bilgi birikimi haritalandırılarak; araştırma temaları, coğrafi dağılımları, en etkili yayın ve yayın grupları, en aktif araştırma kurumları ve zaman içindeki eğilimleri ortaya çıkarılmıştır. Yapılan çalışmanın, gelecekteki araştırmalara rehberlik edebilecek önemli veriler sunacağı ve literatürdeki boşlukların tespit edilmesi açısından katkı sunacağı öngörülmektedir.

Paper Abstract file

Photo Submission

Works Documentation

Full Paper Title

İnsan Sağlığı ve Konforu İçin Sürdürülebilir Tasarım Yaklaşımıyla Camilerde Giriş Planlamalarının Değerlendirilmesi

Full paper

https://icmamosques.org/wp-content/uploads/2025/06/icma-2025-fulltext-1.docx

Reference

Azkur, H.S. and Oral, M., 2022. Evacuation problem in mosque buildings: The case of Konya Hacıveyiszade Mosque. Journal of Architectural Sciences and Applications, 7(1), pp.235–247. https://doi.org/10.30785/mbud.1051154.
Bungau, C.C., Bendea, C., Bungau, T., Radu, A.-F., Prada, M.F., Hanga-Farcas, I.F. and Vesa, C.M., 2024. The relationship between the parameters that characterize a built living space and the health status of its inhabitants. Sustainability, 16(5), p.1771. https://doi.org/10.3390/su16051771.
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2021. Cami Planlama ve Tasarımı Kılavuzu. Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı. Erişim tarihi: 29 Haziran 2025, https://yonetimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Cami+Planlama+ve+Tasarimi+Kilavuzu+2021.pdf.
Euronews, 2019. İbadete açılan Çamlıca Camisi'nin özellikleri neler? [online] Euronews. Available at: https://tr.euronews.com/2019/03/07/ibadete-acilan-camlca-camisinin-ozellikleri-neler [Accessed 30 Jun. 2023].
Evans, G.W., 2003. The built environment and mental health. Journal of Urban Health, 80(4), pp.536–555. https://doi.org/10.1093/jurban/jtg063.
Grasso-Cladera, A., Arenas-Perez, M., Wegertseder-Martinez, P., Vilina, E., Mattoli-Sanchez, J. and Parada, F.J., 2025. Neuroscientific insights into the built environment: A systematic review of empirical research on indoor environmental quality, physiological dynamics, and psychological well-being in real-life contexts. International Journal of Environmental Research and Public Health, 22(6), p.824. https://doi.org/10.3390/ijerph22060824.
Gürsoy, E., 2013. Günümüz cami mimarisinde “ilkesiz yaklaşım”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), pp.239–253.
Melikoğlu, Y., 2024. Sürdürülebilir mimarlık üzerinden Türkiye’deki cami sorunsalına yaklaşım: Diyarbakır örneği (1970–2020). Doktora Tezi. Gebze Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Moore, T.H.M., Kesten, J.M., López-López, J.A., Ijaz, S., McAleenan, A., Richards, A., Gray, S., Savović, J. and Audrey, S. (2018) The effects of changes to the built environment on the mental health and well-being of adults: Systematic review. Health & Place, 53, pp.237–257. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2018.07.012.
Mosqpedia, n.d. Khalifa Al Tajer Mosque. [online] Available at: https://mosqpedia.org/masajid/khalifa-al-tajer-mosque/?utm_source=chatgpt.com [Accessed 30 Jun. 2023].
Yalçın Koçak, N.S. and Özdemir, Ş., 2021. Çamlıca Camii’nin evrensel tasarım kapsamında değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Uluslararası Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), pp.133–145.

Welcome to your account

Researcher Details

Scientific Papers Abstract Submission

Theme

Role/Contribution

Research paper Title

Personal Biography

Paper Abstract

Paper Abstract file

Theme

Role/Contribution

Research paper Title

Personal Biography

Paper Abstract

Paper Abstract file

Photo Submission

Works Documentation

Full Paper Title

Full paper

Reference

Conference Participation

© ALL RIGHTS RESERVED | ABDULLATIF ALFOZAN AWARD FOR MOSQUE ARCHITECTURE© 2025

SUBMIT A PAPER

inspiration for mosque ARCHITECTURE

inspiration for mosque AROUND the world.

The Office

The Office Al Fozan Headquarters, Prince Turki Bin Abdul Aziz Street, Corniche Road, P.O.Box 38, Al Khobar 31952, Kingdom of Saudi Arabia

ABDULLATIF ALFOZAN AWARD FOR MOSQUE ARCHITECTURE© 2025

NAVIGATION

Phone

Mail

Head Office

The Office Al Fozan Headquarters, Prince Turki Bin Abdul Aziz Street, Corniche Road, P.O.Box 38, Al Khobar 31952, Kingdom of Saudi Arabia

NAVIGATION

Phone

Mail

Head Office

The Office Al Fozan Headquarters, Prince Turki Bin Abdul Aziz Street, Corniche Road, P.O.Box 38, Al Khobar 31952, Kingdom of Saudi Arabia

You’re leaving us?

inspiration
for mosque ARCHITECTURE